Światło jest niezbędne do życia. Jego najlepszym źródłem jest oczywiście słońce, ale dzięki wynalezieniu elektryczności można z niego korzystać również tam, gdzie nie docierają promienie słoneczne. Sama obecność światła to jednak nie wszystko. Bardzo ważne jest bowiem również jego natężenie. Sprawdź, czym jest ten parametr, jak jest obliczana jego wartość i jakie normy natężenia oświetlenia się wyróżnia.
Natężenie światła – co to jest?
Oświetlenie zawsze powinno być dopasowane do okoliczności – to znaczy przede wszystkim wykonywanych czynności. Zarówno za słabe, jak i za mocne może uszkadzać wzrok, zniekształcać obraz, powodować dyskomfort i wywoływać wiele innych nieprawidłowości. Dlatego możliwość mierzenia intensywności oświetlenia często okazuje się bardzo przydatna.
Z tematem oświetlenia związane są dwie jednostki – lumeny (lm) i luksy (lx). Lumen to jednostka strumienia świetlnego. Potocznie mówi się, że określa ilość światła produkowanego przez dane źródło. Dlatego oznaczenia z ilością lumenów można znaleźć np. na opakowaniach żarówek, świetlówek i diod. Jednak natężenie światła to parametr mierzony w luksach (lx). 1 luks oznacza strumień światła o wartości 1 lumena padający na powierzchnię o wielkości 1 metra kwadratowego. Natężenie to więc inaczej gęstość światła na danej powierzchni, przez obserwatora odbierana jako jego jasność (intensywność).
Normy natężenia oświetlenia
Jak to wygląda w praktyce? Natężenie światła zależy nie tylko od rodzaju użytej żarówki, ale również od tego, gdzie i w jaki sposób jest zamontowana. Ta sama lampa będzie w małym pomieszczeniu dawała wrażenie jaśniejszego oświetlenia niż na dużej powierzchni. Warto przy tym zaznaczyć, że poziomy natężenia oświetlenia, które można zaobserwować na co dzień, kształtują się następująco:
- oświetlenie powierzchni ziemi przez Księżyc w pełni w pogodną noc – 0,2 – 1 lx,
- oświetlenie uliczne w nocy – 5–10 lx,
- pomieszczenie od zacienionej strony w środku dnia – 300 lx,
- oświetlenie naturalne na zewnątrz (przy zachmurzonym niebie) – 5000 lx,
- słoneczny letni dzień (czyste niebo na równiku) – 100.000–110.000 lx.
Z kolei w normie PN-EN 12 464-1: 2004 zaleca się następujące natężenie oświetlenia podczas wykonywania określonych czynności:
- ogólna orientacja w pomieszczeniach – 10 lx,
- rozpoznanie rysów twarzy – 20 lx,
- wykonywanie prostych czynności – 50 lx,
- praca w warsztacie, kuźni – 200 lx,
- obsługa komputera, prace biurowe – 500 lx,
- precyzyjne prace, montaż, mikromechanika, jubilerstwo – 1000 lx.
Normy natężenia oświetlenia są dość szczegółowe i mają związek z wymogami BHP dla zakładów pracy oraz innymi zasadami bezpieczeństwa czy ergonomii. Warto zwracać na nie uwagę również tam, gdzie nie ma wymogów kontrolowania natężenia oświetlenia – zapewni to bezpieczeństwo i komfort wszystkim osobom przebywającym w pomieszczeniach.
Pomiary oświetlenia – jak i po co się to robi?
Z pojęciem natężenia oświetlenia wiążą się oczywiście jego pomiary. Ich wykonywanie często jest obowiązkowe, szczególnie w placówkach edukacyjnych, biurach czy urzędach, a ponadto zalecane w wielu innych miejscach. Przeprowadza się je z użyciem specjalnego urządzenia – luksomierza, który pozwala na sprawdzenie natężenia oświetlenia w dowolnym punkcie. Do ich wykonania potrzebne są również specjalne uprawnienia. Aby uzyskać miarodajne wyniki, dokonuje się odczytów według ściśle określonych zasad, a uzyskane dane przedstawia w specjalnym protokole.
Natężenie światła w domu i pracy – o czym pamiętać?
Warto wykorzystać normy dotyczące natężenia światła, by zadbać o odpowiednie warunki w domu. Wówczas masz szansę nie tylko zadbać o zdrowie swojej rodziny, ale również poprawić swoje samopoczucie i uregulować cykl dobowy. Należy pamiętać, że dokładne wartości natężenia oświetlenia zależą m.in. od sposobu wykończenia wnętrza (m.in. rodzajów i kolorów użytych materiałów), ale orientacyjnie można przyjąć poniższe zalecenia dla poszczególnych stref w mieszkaniu.
Minimalne wartości natężenia oświetlenia:
- korytarz, przedpokój, schody: 50 – 100 lx (mierzonych przy podłodze),
- oświetlenie ogólne w pokoju dziennym lub sypialni: 100 – 200 lx,
- stół jadalniany: 300 – 500 lx,
- oświetlenie ogólne w kuchni: 200 – 300 lx,
- kuchenny blat roboczy: 500 – 700 lx,
- łazienka, oświetlenie ogólne: 100 – 300 lx,
- lustro w łazience: 500 – 700 lx,
- stanowisko komputerowe, biurko do nauki: 500 lx,
- miejsce do czytania: 300 – 500 lx.
Jak sprawdzić, czy w swoim domu masz zamontowane oświetlenie o odpowiednim natężeniu? Możesz przyjrzeć się zastosowanym żarówkom i skorzystać z dostępnych w internecie kalkulatorów, które pomogą Ci orientacyjnie obliczyć, czy ich moc jest wystarczająca. Najlepszym rozwiązaniem jest jednak skorzystanie z profesjonalnych pomiarów oświetlenia. W Warszawie wykonujemy je ekspresowo. To usługa, w którą warto zainwestować!
Zdjęcie: https://pixabay.com/photos/light-lamp-electricity-power-1603766/
